De schutterstoren Sint-Sebastiaansgilde is beschermd als monument.
", "provincie": "Oost-Vlaanderen", "gemeente": "Ronse", "straat": "Sint-Pietersnieuwstraat", "adres": "Sint-Pietersnieuwstraat 38 (Ronse)", "waarden": {"waardesets": [{"motivatie": "In grotere Vlaamse en Brabantse steden stonden schuttersgildes vanaf de late middeleeuwen in voor ordehandhaving en militie. Vanaf 1500 kenden deze gildes een landelijke verspreiding en verloren ze hun militaire functie. Ondanks de opheffing van deze elitaire gezelschappen in de Franse tijd vond er in de 19de eeuw een heropleving van het boogschieten plaats. Naast de Sint-Jorisgildes (kruisboog) en de Sint- Sebastiaansgildes (handboog) met wortels in het ancien régime ontstonden er nu nieuwe maatschappijen met namen zoals “Willem Tell” of “De Eendracht”. De groeiende populariteit van het handboogschieten op de staande wip culmineerde vanaf het interbellum in de bouw van overdekte staande wippen of schutterstorens. Als overdekte staande wip uit 1956 getuigt de schutterstoren van de Sint-Sebastiaansgilde in Ronse op een exemplarische wijze van deze traditie.
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/41", "label": "culturele waarde"}]}, {"motivatie": "De tijdens het interbellum en het eerste naoorlogse decennium gebouwde schutterstorens komen voort uit de eeuwenoude traditie van het handboogschieten op de staande wip. In de 19de en vooral de 20ste eeuw ontpopte deze uit het ancien régime overgeleverde traditie zich tot een ruim beoefende volkssport. Vanuit de zoektocht om deze buitensport het hele jaar door te beoefenen kon men rond 1900 in Brussel voor het eerst, ook in de winter of bij slecht weer, boogschieten op een in een toren opgestelde staande wip.
Schutterstorens getuigen van de streekverbonden die schutters uit steden en dorpen verenigden. Daardoor konden plattelandse schuttersgildes, die enkel over een staande wip in openlucht beschikten, in een wintertoren in de stad (meestal makkelijk bereikbaar met trein of tram) ook in de winter de strijd aangaan met andere schutters.
De vermoedelijk eerste schutterstoren in Vlaanderen kwam er in 1923 op de sportterreinen bij een textielfabriek in Ronse. Daarna, tot in de jaren 1950, werden er in minstens twintig Vlaamse steden sobere met kunstleien beklede schutterstorens gebouwd. De bouw van de schutterstoren van de Ronsische Sint-Sebastiaansgilde in 1956 sloot de periode van enkele decennia af waarin schutterstorens met metalen skeletconstructie werden opgetrokken. Vanaf de jaren 1980 werden er stelselmatig schutterstorens uit de periode 1920-1956 gesloopt, zodat er vandaag slechts een zestal bewaard zijn in Vlaanderen. Dit unieke erfgoed, dat in de ons omringende landen ontbreekt, is dan ook bedreigd. De laatste getuigen ervan zijn zeldzaam geworden.
De schutterstoren van de Sint-Sebastiaansgilde in Ronse vormt een gaaf bewaard voorbeeld van een door een brouwerij bij een café-restaurant gebouwde toren. Hiervoor zocht de brouwerij Rodenbach uit Roeselare aansluiting bij één van de traditionele schuttersgildes in Ronse die teruggaan tot het ancien régime. De toren werd opgetrokken voor de “Koninklijke Aloude Gilde St.-Sebastien” die minstens sinds 1511 bestaat en de afschaffing van de gilden in de Franse Revolutie overleefde. Het café-restaurant stond bekend als \"Auberge Sint-Sebastien”. De schutterstoren werd opgetrokken aan de historische noordrand van de kleine stad Ronse, waar zich, zoals de Ferrariskaart (1771- 1778) toont, minimaal sinds het einde van de 18de eeuw een wipweide met twee staande wippen bevond. Op deze plaats, het Bruulpark, heeft de Sint-Sebastiaansgilde nog steeds zijn staande wip in openlucht, wat de schutterstoren een hoge historische contextwaarde geeft
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/43", "label": "historische waarde"}]}, {"motivatie": "De 25 meter hoge, obeliskvormige schutterstoren op vierkante plattegrond van 1956 is beeldbepalend voor de historische noordrand van de kleine stad Ronse. Dit late voorbeeld sluit constructief en vormelijk nog volledig aan bij de schutterstorens die in Vlaanderen vanaf 1923 werden gebouwd. Kenmerkend daarvoor zijn de metalen skeletconstructie en de sobere bekleding met kunstleien. Anders dan de torens uit de jaren 1920 en 1930 heeft de toren van de Sint-Sebastiaansgilde enkel ramen in de top (oorspronkelijk vier waarvan twee intussen gesupprimeerd). Hoewel de binnentoren door de veralgemening van efficiënte elektrische verlichting niet langer zenitaal licht behoefde, legde het stadsbestuur de ramen op om de top van de toren een expressiever karakter te geven. Ook een tweede esthetische voorwaarde - het gebruik van rechthoekige kunstleien, gelijkend op echte leien – moest de toren een traditioneler en minder monotoon uitzicht geven. Een ander verschil met de torens uit de jaren 1920 en 1930 is het bijna platte dak van de Sint-Sebastiaanstoren.
Aan de binnenkant is de schutterstoren van de Sint-Sebastiaansgilde representatief voor ‘kleinere’ torens met slechts één binnentoren. Op de schuttersvloer is de ingenieuze metalen skeletconstructie met hoekpilonen en schuine schoren duidelijk afleesbaar. Ook in de inspectieschachten, verlicht door de ramen in de top, valt de complexiteit van de constructie op. Vanaf de schuttersvloer kijkt men omhoog naar de taps toelopende binnentoren met metalen staande wip en schuifsysteem voor de prang met \"vogels\". De binnentoren met horizontale plankenbebording wordt verder gemarkeerd door boven elkaar geplaatste nissen voor de elektrische verlichting.
De massale bouw van schutterstorens tijdens het interbellum en het eerste naoorlogse decennium was het gevolg van convergerende maatschappelijke en technische evoluties. Enerzijds was er de groeiende vraag van de succesvolle schuttersmaatschappijen om ook in de winter te kunnen boogschieten. Anderzijds werd constructietechniek in metaal goedkoper en dus toegankelijk. Brouwerijen en schuttersmaatschappijen wendden dus de best voorhanden zijnde techniek aan om hun torens te bouwen.
Het cultuurgoed dat integrerend deel uitmaakt van het monument, versterkt de architecturale erfgoedwaarde ervan.
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/39", "label": "architecturale waarde"}]}], "algemeen": {"tekst": "Het monument schutterstoren Sint-Sebastiaansgilde in Ronse is van algemeen belang wegens de volgende erfgoedwaarden:
"}}}}]}