Trimpontbos en omgeving is beschermd als cultuurhistorisch landschap.
", "provincie": "Oost-Vlaanderen", "gemeente": "Brakel", "straat": "Onbepaald", "adres": "Everbeek (Brakel)", "waarden": {"waardesets": [{"motivatie": "Het Trimpontbos en omgeving ligt op een door beken ingesneden oostelijke helling van een restheuvel in de Vlaamse Ardennen. De ijzerrijke hoog gelegen toppen van deze restheuvels zijn erosieresistenter waardoor ze het reliëf boetseren. Het Trimpontbos en Lobesbos zijn gaaf bewaarde en zeer goed ontwikkelde voorbeelden van een bron- en hellingbos. Het bron- en hellingbos met steile hellingen is rijk aan verschillende geomorfologische processen (verglijdingsvlakken, solifluctie, natuurlijke taluds,...). De Terkleppebeek-Molenbeek is geomorfologisch zeldzaam door het voorkomen van een bronamfitheater, kwel- en bronzones, sterk meanderende beken met stroomkuilen en afwisselende stenige en zandige beekbeddingen. De bijzondere abiotische kenmerken in combinatie met de kenmerken van het kleinschalige gecompartimenteerde landschap zorgen voor een typerende fauna en flora, waaronder de voorjaarsvegetaties in de bossen.
Er komen houtige beplantingen met erfgoedwaarde voor die bestaan uit onder meer omvangrijke, oude geknotte en gekandelaarde bomen. Deze veteraanbomen hebben holtes, dood hout in de kruin of loslatende delen op de schors die een uniek habitat vormen voor specifieke diersoorten. Door de omvang en hoge leeftijd hebben deze bomen een dendrologische en genetische waarde.
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/50", "label": "wetenschappelijke waarde"}]}, {"motivatie": "Het Trimpontbos en omgeving ligt op de oostelijke flank van de restheuvel van het Livierenbos. Deze restheuvel is onderdeel van een stelsel restheuvels in het zuiden van de Vlaamse Ardennen, waarvan de toppen bebost zijn. Het Trimpontbos sluit deze beboste strook in het zuiden van de Vlaamse Ardennen af. De gevorkte Terkleppebeek contrasteert met de gesloten boshellingen. Het kleinschalige landschap met een mozaïek van graslanden, hoogstamboomgaarden en op de hogere delen ook enkele akkers op de overgang naar de kouters, volgt de structuur van de Terkleppebeek-Molenbeek.
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/46", "label": "ruimtelijk-structurerende waarde"}]}, {"motivatie": "Het Trimpontbos en omgeving karakteriseert zich door een zeer gevarieerd kleinschalig en afwisselend landschap dat bezoekers als mooi ervaren. Het wordt gekenmerkt door een heuvelachtig gebied met bronnen en beekjes in een kleinschalig landschap. De schoonheid van het landschap komt voort uit de combinatie van natuurlijke processen en elementen en menselijke invloeden. De bronwerking en de geologische geschiedenis heeft het reliëf mee gevormd. De ontginningsgeschiedenis heeft het gebied zijn uniek voorkomen mee bepaald.
Het Trimpontbos en het Lobesbos zijn reliëfrijke gesloten bossen met veel beuken. De voorjaarsflora met bosanemonen en boshyacinten geeft tijdens het voorjaar een extra fraaie beleving. Een netwerk aan half- en onverharde wegen en paden loopt door het landschap. De valleien van de Terkleppebeek-Molenbeek worden gekenmerkt door een gevarieerd en semi-gesloten kleinschalige graslandrijk landschap. Het gebied omvat enkele bomen met erfgoedwaarde. De hoeves en landelijke bebouwing in traditionele architectuur zijn qua omvang en schaal in het landschap ingepast. Het hoger gelegen open landbouwgebied richting Maandagstraat contrasteert met de lager gelegen valleien met bos en het halfgesloten landschap.
De context waarin de landschapselementen gelegen zijn versterkt de erfgoedwaarde. Het geheel van het landschap bezit een hoge belevingswaarde. De aanwezigheid van kleinschalige landbouwgronden, graslanden en bosjes draagt bij aan de esthetiek van dit typerende Vlaamse Ardennenlandschap. De afwisseling van bossen, graslanden, hoogstamboomgaarden, kleine waterlopen en akkers zorgt voor een harmonieus en gevarieerd beeld.
De hoge visuele aantrekkingskracht van het landschap bestaat ook uit enkele weidse zichten op het kleinschalige bocagelandschap onder meer vanuit Trimpont in oostzuidoostelijke zijde over de vallei van de Terkleppebeek en in de omgeving van de Kruiskapel, waarbij de kapel de blikvanger is.
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/42", "label": "esthetische waarde"}]}, {"motivatie": "Het Trimpontbos is onderdeel van een historisch oud-boscomplex dat verbonden was met het meer westelijk gelegen Livierenbos. De verbinding tussen het Livierenbos en het Trimpontbos is in de 19de eeuw verdwenen door ontbossingen. De bossen bestonden uit hakhout met overstaanders en hooghout. Midden de 19de eeuw werd, ten gevolge van een landbouwcrisis, een deel van het Trimpontbos gerooid en omgevormd tot akkerland, zoals ook bij andere bossen in de Vlaamse Ardennen gebeurde in die periode. Toen de landbouwcrisis voorbij was werden de meeste gerooide percelen terug bebost, andere bleven akkerland. In de loop van 20ste eeuw komen er gaandeweg meer graslanden voor tussen de boskernen, vooral op de natste en steilste percelen, zoals rond de bronnen tussen Pevenage en Trimpont en langs de Molenbeek.
Rond de boskernen lagen verschillende gehuchten zoals Pevenage, Lobé, Trimpont en Kapellen. Deze gehuchten werden gekenmerkt door kleinschalige agrarische bebouwing bestaande uit hoevetjes of boerenburgerhuizen met bijhorende huisweide, (nuts)tuinen en hoogstamboomgaarden. De landelijke bebouwing is karakteristiek voor het landschap.
Tussen de 18de tot begin 20ste eeuw is er wat variatie in de inplanting van de erven. In de loop van de 20ste eeuw verdwijnen er enkele bebouwde sites.
Perceelsrandbeplantingen van geschoren gemengde hagen boorden de erven en de hoogstamboomgaarden af. Op de bosgrens staan kaphagen van haagbeuk, wat wijst op het markeren van oude eigendoms- of gebruiksgrenzen, op de perceelsgrenzen en langs wegen staan her en der knotbomenrijen van haagbeuk en gewone es, opgaande bomen en hakhoutstoven. Een zware gekandelaarde linde in Pevenage werd als hoekboom of schermboom aangeplant. De Trimpontboom, een oude knoteik met een houten kruis is een herdenkingsboom.
De Kruiskapel (Trimpontkapel) uit het vierde kwart van de 19de eeuw ligt op een kruispunt van wegen en vervangt een ouder wegkruis. In de ruimere omgeving komen opvallend veel betreedbare kapellen voor, wat de streek kenmerkt.
De gevorkte vallei van de Terkleppebeek is al op 18de-eeuwse kaarten herkenbaar als een kleinschalige vallei gekenmerkt door het voorkomen van graslanden met een langdurig en continu gebruik als hooi- of graasweide, omgeven door een bocagelandschap.
In het landschap is een oude wegenstructuur aanwezig. De oude wegen zijn soms een holle weg, vaak zijn ze onverhard en soms is er een aanwezigheid van aanpalende houtige erfgoedbeplantingen.
Het ‘Trimpontbos en omgeving’ is een typerend voorbeeld van een kleinschalig en continue ontwikkeld traditioneel landschap uit de Vlaamse Ardennen.
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/43", "label": "historische waarde"}]}], "algemeen": {"tekst": "Het cultuurhistorisch landschap Trimpontbos en omgeving in Brakel is van algemeen belang wegens de volgende erfgoedwaarden:
"}}}}, {"type": "Feature", "id": 178259, "geometry": {"type": "Polygon", "crs": {"type": "name", "properties": {"name": "EPSG:31370"}}, "coordinates": [[[107724.39799803, 161456.54597021], [107730.02206203, 161456.20894621], [107729.97905403, 161455.5419382], [107732.33399804, 161455.3949942], [107732.25003003, 161452.8950262], [107724.16695803, 161453.3170422], [107724.39799803, 161456.54597021]]]}, "properties": {"id": 178259, "uri": "https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/178259", "erfgoedobject": "https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308550", "omschrijving": "bakoven met bakhuis in vakwerkbouw", "aanduidingstype": "https://id.erfgoed.net/thesauri/aanduidingstypes/1", "erfgoedtypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/erfgoedtypes/773", "naam": "bakhuizen"}], "contexten": [], "dateringen": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/dateringen/19", "naam": "19de eeuw"}], "stijlen_en_culturen": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/stijlen_en_culturen/2", "naam": "vakwerkbouw"}], "materialen": [], "soorten": [], "beschrijving": "Het bakoven met bakhuis in vakwerkbouw in Brakel is beschermd als monument.
", "provincie": "Oost-Vlaanderen", "gemeente": "Brakel", "straat": "Trimpont", "adres": "Trimpont 14 (Brakel)", "waarden": {"waardesets": [{"motivatie": "Bakovens van het samengestelde type kenden in Vlaanderen de grootste verspreiding. De bakoven van de kleine hoeve Trimpont 14 in Brakel is representatief voor het kleinschalige agrarisch erfgoed in de Vlaamse Ardennen, omdat hier bijna elke hoeve een bakoven bezat. Het omringende landschap leverde immers de brandstof voor de broodoven. Kenmerkend voor de hoeveconfiguratie in Vlaanderen is ook de geïsoleerde ligging van het bakhuis omwille van het brandgevaar. Zeldzamer is daarentegen de verlenging van het bakhuis met een kleine varkensstal. In het interieur van het bakhuis wijst ook de aanwezigheid van twee schouwen op de combinatie bakoven-varkensstal.
Vrijstaande bakovens vormen erg herkenbare gebouwtjes binnen de traditionele hoeveconfiguratie. Naast de inplanting op enige afstand van de overige gebouwen, is ook het silhouet van de bakoven van de kleine hoeve Trimpont 14 in Brakel erg herkenbaar. Zeker bij bakovens van het samengestelde type weerspiegelt het exterieur de functies. Het hogere bakhuis herkent men aan de toegangsdeur en de schoorsteen op het dak. Hier werd na de bereiding het brooddeeg in de heet gestookte oven geschoven. Het gesloten en lage bakovengebouwtje, steeds volledig in baksten opgetrokken en verstevigd met zware muurankers, omsluit dan weer de eigenlijke broodoven.
Erg uitzonderlijk op Vlaams niveau zijn bakovens die gedeeltelijk in vakwerkbouw zijn opgetrokken. Traditioneel werd deze bouwtechniek in gebieden met hoeves in vakwerkbouw soms ook toegepast voor bakovens. Het gebruik van vakwerkbouw voor bakovens is in West- en Oost-Vlaanderen vooral bekend in het Poperingse en in de Vlaamse Ardennen. Bakovens in vakwerkbouw kwamen in deze gebieden waarschijnlijk meer voor, maar ondergingen in de loop van de 18de en de 19de een verstening of zelfs totale herbouw. Kenmerkend voor deze provincies is dat enkel de langsgevels van het bakhuis in stijl- en regelwerk zijn opgetrokken.
De combinatie baksteenmetselwerk-vakwerkbouw is goed bewaard bij de bakoven van deze kleine hoeve. De langsgevels van het bakhuis bewaren het stijl- en regelwerk en ook de leemvullingen met vitswerk. De verstening bleef beperkt tot de varkensstal. Dit is uitzonderlijk: ook in het Poperingse en in de Vlaamse Ardennen zijn er door het arbeidsintensieve onderhoud van stijl- en regelwerk en de teloorgang van vakmanschap slechts enkele gaaf bewaarde voorbeelden van dit type bakoven bewaard.
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/39", "label": "architecturale waarde"}]}, {"motivatie": "De gaaf bewaarde bakoven van de kleine hoeve Trimpont 14 in Brakel vormt een representatieve getuige van de landbouwgeschiedenis in Vlaanderen. Op het platteland werd er immers tot aan het begin van de 20ste eeuw thuis of op de hoeve gebakken waardoor zowel grote als kleine hoeves traditioneel over een oude bakoven beschikten, Bij deze deels in vakwerkbouw opgetrokken bakoven is de samenhang met het omliggende landschap erg hoog. Voor de bouwmaterialen werd vroeger in de eerste plaats de natuurlijke omgeving benut: de leem voor de leemvullingen, en mogelijk ook de klei voor de handgevormde baksteen, werd lokaal gewonnen. Daarnaast bestaat er ook een verband tussen het landschap van de Vlaamse Ardennen - en meer bepaald dat van Trimpontbos - met zijn vele knotbomen en houtkanten en de vroeger ruime verspreiding van bakovens in dit gebied: gedroogd, klein snoeihout vormde immers de brandstof voor de broodoven.
", "waardetypes": [{"uri": "https://id.erfgoed.net/thesauri/waardetypes/43", "label": "historische waarde"}]}], "algemeen": {"tekst": "Het monument bakoven met bakhuis in vakwerkbouw in Brakel is van algemeen belang wegens de volgende erfgoedwaarden:
"}}}}]}